نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پسا دکترا دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

10.22034/mpsh.2023.403019.1038

چکیده

گاه غفلت از پیشینه تاریخی طرح پارادایم‌ها موجب می‌شود که پژوهشگران ناخودآگاه به ترویج ایده‌هایی بپردازند که آنها را از اهداف پژوهش خود دور می‌سازند. این غفلت سبب می‌شود که نخست آن پارادیم، علمی جهانشمول تلقی شود و در پی آن به پذیرش نظام‌هایی تن در دهند که مطلوب جامعه آنها نیست. بنابراین، اجرای این نوع پارادیم‌ها می‌تواند نتایجی را به بار آورد که با اهداف پژوهشگران فاصله‌ای غیر قابل تصور داشته باشد. از جمله این پارادایم‌ها پارادایم "توسعه" است که از طرف مرکز پژوهشگاهی بنامی چون M.I.T مطرح شد که به طرح خیز روستو نیز مشهور است و از پشتیبانی‌های جانبی دانشگاه هاروارد (نظریه میسرا ) در ایران برخوردار بود. هدف این پژوهش بازنگری مفهوم «توسعه» است که با روش تحلیل متن ژنتی در چهارچوب مکتب اصفهان انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد «توسعه» یک پارادایم است که در برابر پدیده‌ای خارج از مرزهای ایران بوده و در برابر مسأله‌ای مطرح شد که بیشتر نظام مدیریت امریکا در سطح بین‌الملل در آن زمان با آن مواجه بود. از اینرو اجرای آن در کشورهای بسیاری مانند ایران سبب ناپایداری در سازمندی‌های اجتماعی و تولید در ایران شد. بطوریکه سازمندی شهری و نظام مصرف انبوه را، جایگزین سازمندی روستایی و در ایران قرار داد و آن را به نظام مصرف انبوه مبدل ساخت.